Warto zobaczyć

Określenie „ziemia rawicka” oznacza tradycyjną nazwę historycznego, kulturalnego i gospodarczego regionu. Ziemia rawicka leży w południowo-zachodniej części Wielkopolski i obejmuje od północnego zachodu część Wysoczyzny Leszczyńskiej, od północnego wschodu sięga do Wysoczyzny Kaliskiej, od południa graniczy z Kotliną Żmigrodzką. Tutaj znajduje się wiele miejscowości, których urok oraz niepowtarzalny klimat można poznać podczas turystycznych wędrówek, a także miasteczka i wioski, spośród których najstarsze powstały we wczesnym średniowieczu. Liczne zabytki historyczne, interesująca sztuka ludowa są niewątpliwymi atrakcjami regionu. Rawicz, największe miasto na ziemi rawickiej, jest w porównaniu do innych miejscowości regionu znacznie młodsze, ale od ponad trzech stuleci pozostaje centrum gospodarczym, kulturalnym i administracyjnym. Od 1999 roku Rawicz jest siedzibą powiatu.

Staromiejski układ urbanistyczny Rawicza jest jednym z najciekawszych założeń miejskich spośród nowożytnych miejscowości w Wielkopolsce. Przestrzeń w obrębie plant przypomina szachownicę – wszystkie ulice krzyżują się pod kątem prostym. Punktem centralnym jest prostokątny rynek. Geometryczny układ przestrzenny był tworzony przez kilkadziesiąt lat, od momentu lokacji miasta w 1638 roku. W pierwszym etapie został zaprojektowany przez Michała Flandrina, architekta z Wrocławia, na wzór założeń urbanistyki europejskiej. Ostatecznie ukształtował się na początku XVIII wieku, za czasów Sapiehów, gdy równoległymi uliczkami połączono dwa rynki. Przetrwał w zasadniczych elementach w niezmienionym kształcie do dziś. Od 1956 roku jest wpisany do rejestru zabytków.

Rynek w Rawiczu to najstarsza część miasta i centralny, najważniejszy punkt staromiejskiego układu urbanistycznego. Odchodzi od niego 10 prostych ulic. Od 1638 roku do połowy XX wieku rynek pełnił funkcję placu targowego. Tutaj również odbywały się najważniejsze miejskie uroczystości, urzędowały władze miejskie. W XVII i XVIII wieku na tym placu stał kamienny pręgierz. Początkowo zabudowa rynku była drewniana. Pod koniec XVIII wieku mieszczanie zaczęli budować murowane kamienice – kilka z nich zachowało się do współczesności, m.in. dom z apteką miejską, jedną z najstarszych aptek w Wielkopolsce.

Historia zabytkowego obiektu, obecnie jednego z najstarszych budynków w mieście, sięga połowy XVIII stulecia. W latach 1753-1756 roku trwała budowa nowego ratusza, dzięki fundatorce – Katarzynie z Sapiehów. Projektantem budowli był Leopold Ostritz z Trzebnicy. Obecnie, wchodząc do ratusza, w holach na parterze i piętrze nadal można zobaczyć oryginalną konstrukcję z potężnych dębowych belek. Dach barokowej budowli zwieńczyła czworoboczna wieża zegarowa z dzwonem. W 1783 roku na ratuszowej wieży został zamontowany pierwszy na terenie Wielkopolski piorunochron. W ratuszu obradowali rajcy z burmistrzem, wójt z ławnikami. Były tu składy towarów, stragany targowe, waga miejska, areszt, wartownia strażaków, kasa miejska. W tym samym budynku goszczono dwóch prezydentów Polski – w 1929 oraz 2017 roku, parlamentarzystów, znanych polskich i zagranicznych artystów.

Ratusz w Rawiczu od 1973 roku stanowi siedzibę Muzeum Ziemi Rawickiej. Muzeum gromadzi eksponaty związane z historią i kulturą regionu. Najcenniejsze zabytkowe przedmioty można obejrzeć na stałych wystawach tematycznych: etnograficznej, dawnych rzemiosł, Bractwa Kurkowego, Korpusu Kadetów oraz w galeriach. Najstarsze muzealia to kolekcja XVIII-wiecznych portretów dawnych właścicieli Rawicza, pamiątki po cechach rzemieślniczych, największy w Polsce zbiór dokumentów archiwalnych związanych z historią Korpusu Kadetów. Muzeum organizuje cykliczne wystawy czasowe sztuki współczesnej, wystawy historyczne i edukacyjne.

Jeden z najcenniejszych zabytków Rawicza i całej Wielkopolski. Do 1945 roku był świątynią ewangelicką, od czasu zakończenia II wojny światowej jest kościołem katolickim. Jego projektantem był najwybitniejszy śląski architekt okresu klasycyzmu – Carl Gotthard Langhans, twórca słynnej Bramy Brandenburskiej w Berlinie. W 1915 roku zbór został zniszczony przez pożar, odbudowa trwała ponad dwa lata. We wnętrzu znajdują się jedne z największych w Wielkopolsce, monumentalne 50-głosowe organy, wyprodukowane w 1917 roku w słynnej firmie Schlag & Söhne w Świdnicy. Wpisany w 1968 roku do rejestru zabytków kościół jest pięknym przykładem stylu klasycystycznego w architekturze.

Został wybudowany w latach 1900-1902 w stylu neogotyckim. Projektantem katolickiej świątyni był niemiecki architekt Alexis Langer. Budowlę wyróżnia wysoka, strzelista, 50-metrowa wieża, ostrołukowe okna z witrażami, mury z czerwonej cegły. We wnętrzu trzynawowego kościoła znajdują się cztery ołtarze i ambona. W prawym bocznym ołtarzu wisi obraz Matki Boskiej Rawickiej, namalowany przez niemieckiego artystę Carla Wohnlicha. Drewniana rzeźba Madonny Rawickiej stoi przed głównym wejściem do kościoła. Na plantach w pobliżu świątyni znajduje się pomnik papieża Jana Pawła II.

Stanowią część zabytkowego staromiejskiego układu urbanistycznego Rawicza. Są pasem zieleni i alejek spacerowych okalających stare miasto po linii prostokąta. Geneza plant wiąże się z dawnym systemem fortyfikacji miejskich. Promenada powstała w latach 1840-1850 na miejscu wałów obronnych i zasypanych fos. Rawickie aleje mają długość ok. 2900 metrów, rośnie na nich ponad 1300 drzew i 10000 krzewów. Są drugimi pod względem długości i powierzchni plantami w Polsce, po słynnych plantach w Krakowie. Od 2003 roku noszą nazwę Planty Jana Pawła II.

Fisigórka – najwyższy punkt plant, usytuowany w ich południowo-wschodnim narożniku. Z punktu widokowego na szczycie pagórka można zobaczyć panoramę Rawicza z wieżami dwóch kościołów i ratusza. U podnóża jest ustawiony XVIII-wieczny moździerz, według niektórych źródeł historycznych to pamiątka po pobycie w Rawiczu króla Szwecji Karola XII w latach 1704-1705.

Fontanna z niedźwiedziem – usytuowana na obszarze zachodniego odcinka plant. Rzeźba niedźwiedzia nawiązuje do herbu Rawicza. Wykonał ją rawicki artysta Zbigniew Łukowiak (1935-2007) z okazji jubileuszu 350-lecia miasta, obchodzonego w 1988 roku.

Pomnik Żołnierza Polskiego – jest głównym punktem lokalnych uroczystości patriotycznych. Monument przedstawiający rzeźbioną w metalu postać powstańca wielkopolskiego w mundurze został odsłonięty w 1980 roku. Stoi na miejscu podobnego pomnika zniszczonego w czasie II wojny światowej. Projektantem współczesnego pomnika był Wiktor Pawlikowski.

Jedno z największych i najcięższych więzień w Polsce. Początki obiektu są związane z kasacją przez władze pruskie dóbr klasztoru franciszkanów reformatów na początku XIX wieku. W 1820 roku w budynkach poklasztornych został założony Dom Kary i Poprawy. Od samego początku więzienie było wyjątkowo ciężkie, zarówno pod względem warunków bytowych, jak i stosowanych kar. W czasie II wojny światowej było to miejsce masowej eksterminacji Polaków związanych z ruchem oporu. W okresie stalinizmu w tzw. Centralnym Więzieniu Rawicz wyroki odbywali polscy więźniowie polityczni, m.in. znany dyplomata Władysław Bartoszewski i generał Stanisław Skalski. Obecnie przy głównej bramie Zakładu Karnego są umieszczone trzy tablice upamiętniające polskich i żydowskich więźniów – ofiary totalitaryzmów. Ponadto na murze więziennym powstał największy rawicki mural, stworzony z okazji setnej rocznicy powstania wielkopolskiego i odzyskania przez Polskę niepodległości.

Aktualnie Sarnowa jest dzielnicą Rawicza, oddaloną kilka kilometrów od centrum. Do 1973 roku była samodzielnym małym miasteczkiem z sarną w herbie, starszym od Rawicza o kilkaset lat. Najważniejszymi obiektami zabytkowymi w Sarnowie są: ratusz, katolicki kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła, drewniany wiatrak, pałac oraz lapidarium XVIII-wiecznej barokowej rzeźby nagrobnej.

Ratusz został wybudowany w 1837 roku, w stylu klasycystycznym, w drugiej połowie XIX wieku dobudowano wysoką, ceglaną, neogotycką wieżę z kartuszem herbowym. Obecnie mieści się w nim biblioteka miejska i sala Urzędu Stanu Cywilnego.

Około 1718 roku został wybudowany barokowy kościół katolicki pw. św. Andrzeja Apostoła. Budowlę wyróżnia czworoboczna wieża z ciekawym zegarem słonecznym oraz przylegające do nawy głównej dwie kaplice. W latach 1797-1800 organistą w miejscowej parafii był znany polski kompozytor Karol Kurpiński.

Sarnowski wiatrak, jedyny zachowany z kilkudziesięciu działających kiedyś na przedmieściach Rawicza młynów wietrznych, stoi przy ulicy Wiatracznej. Ten zabytek dawnego rzemiosła młynarskiego został wybudowany w 1841 roku. Obecnie, po długim remoncie, wiatr nadal napędza jego śmigła i turyści mogą zobaczyć skomplikowany mechanizm mielenia ziarna wewnątrz budowli.

OFICJALNY SERWIS GMINY RAWICZ

Adres